Revefeber – ei utstilling om pelsdyrnæringa gjennom 100 år

About

Bruk av pels er omdiskutert, og dyrevelferd eit tema som gjerne skapar debatt, men å halde dyr for pelsen si skuld er no eit avslutta kapittel i Noreg. Stortinget har fatta vedtak om avvikling av næringa, med 01.02.2025 som endeleg sluttdato. Debatten i forkant av vedtaket var langvarig og prega av sterke kjensler. Pels skapar framleis engasjement, med fleire nye saker i media som handlar om det å gå med brukte pelsklede.

Vest-Telemark museum har tidlegare gjennomført eit dokumentasjonsprosjekt med innsamling av arkivmateriale etter lokale pelsdyrorganisasjonar og gardar. Ei ny utstilling byggjer på dette materialet, men set lokal historie inn i nasjonal og internasjonal kontekst.

Dei vanskelege 1920- og 1930-åra råka bygdene i Vest-Telemark hardt. Då vart pelsdyr redninga for mange, anten som hovud- eller attåtnæring. For Telemark var det i 1939 så mange som 1250 gardar med pelsdyrproduksjon. Den nye næringa førte til mykje lokal aktivitet, innovasjon og utvikling. Det vart bygd utstillingshallar i Seljord, Treungen og Rauland, der ein tevla om kvalitet for livdyr og møtte folk.

Næringa var sterkt påverka av økonomiske konjunktursvingingar og av internasjonale trendar. Historia om ulike epokar i pelsdyrhaldet er spanande og fortel mykje om samfunnsutviklinga generelt på 1900-talet og fram til avvikling. I 2011 stod pelsdyrnæringa for 84 % av verdiskapinga i jordbruket i Nissedal. Ein av langveggene i utstillinga viser tidslinje med viktige hendingar og ein graf som illustrerer aktiviteten i næringa.

I eit eige rom får publikum høve til å gå inn i pelsdyrgarden og lære meir om arbeidet med dyra gjennom året. Her kan ein sjå bur, utstyr og skinn.

Ikkje minst vil publikum få høve til å sjå «verdas mest berømte rev» - Mons, stamfaren til alle platinarever. Mons blei til og med omtala i LIFE Magazine. Han er lånt inn frå Dyrøy kommune, som fekk han tilbake frå ein privat eigar i fjor.

Pelsdyrhald er eit tema mange har sterke meiningar om. Dette utfordrar museet til å være særleg medviten om eigne val, makt til å inkludere eller ekskludere tema og meiningar. Museet har hatt med seg ei referansegruppe med representantar for ulike ståstader.

Utstillinga er tilgjengeleg i museets opningstider mellom 1. mai og 15. september.